Na początku grudnia tego roku zostałem zaproszony na spotkanie pt. „Dialogi z przyszłością”, zorganizowane przez Pomorski Park Naukowo-Technologiczny Gdynia. W pierwszej części spotkania Agnieszka Polkowska, trendwatcherka, właścicielka firmy Trenspot przedstawiła prezentację na temat trendów obecnych w 2018 roku, w drugiej części odbyła się dyskusja, czy może bardziej wymiana myśli między mną, a Agnieszką na temat niedalekiej przyszłości,ale nie tylko…
Agnieszka w swojej prezentacji mówiła m.in na takich trendach, jak:
Potrzeba transparentności, przejrzystości, jakiej będą wymagać konsumenci wobec firm. Marki aby zyskać zaufanie konsumentów coraz silniej będą zmuszone do dzielenia się informacją i być gotowe do autentycznego zaangażowania w rozwiązywaniu problemów społecznych, czy tych wynikających ze zmian klimatu.
Ekonomia współdzielenia. Od koncentracji na konsumpcji produktów ważniejsze stają się doznania i doświadczenie. Wykorzystują to takie firmy, jak m.in Uber, Airbnb, czy chociażby FB – platformy umożliwiające współdzielenie się środkami transportu, mieszkaniami, czy wzajemną komunikację. Ale zmiana nie przejawia się tylko pojawieniem się nowych technologii, bo następuje też…
Zmiana priorytetów i orientacji wobec świata. Koncentracja na statusie społecznym, kumulacji dóbr, hierarchii ustępuje coraz silniej uwadze, jaką przykładają konsumenci doświadczeniu, byciu autentycznym, czy pielęgnowaniu i umacnianiu lokalnych społeczności (por. Relacje – nowa waluta Generacji Next). Prowadzi to do traktowania…
Życia, jako przepływu. To nowy nomadyzm. Podróżowanie dla przyjemności łączone jest z wykonywaniem pracy zawodowej. Miejsce pobytu, pracy stają się tymczasowe, opcjonalne. Skutkuje to jednak brakiem poczucia stabilizacji, niepokojem i niepewnością. Nomadzi są nie tylko wolni, ale muszą mierzyć się z minimalizacją kosztów (ze względu na rosnące ceny energii). Jako odpowiedź na te potrzeby pojawia się nowy typ społeczności
Społeczności 3.0. Owe społeczności nie koniecznie muszą być jednoznacznie przypisane do miejsca, niejednokrotnie są tymczasowe, za to silnie koncentrują się na wspólnych przekonaniach i wartościach, czy są gotowe do realizacji oddolnych inicjatyw o społecznym znaczeniu.
Polaryzacja. W końcu nie wszyscy są gotowi do zmiany. Obok otwarcia i gotowości na nowe doświadczenia pojawiają się postawy skoncentrowane na wykluczeniu, koncentracji na zachowaniu tego, co znane i bezpieczne (wzrost nastrojów nacjonalistycznych, populizmu).
Co do moich wypowiedzi podczas dyskusji z Agnieszką…to chciałbym odesłać Was do jednego z moich dawnych wpisów. Jakiś czas temu opisałem na swoim blogu dwie metafory: metaforę lustra i metaforę rozciągnietej gumy, które mogą okazać się pomocne do zrozumienia współczesnego świata. Na spotkaniu w Gdyni odwołałem się do tego sposobu myślenia, ale jednocześnie go rozwinąłem – przedstawiłem te dwie metafory bardziej je precyzując.
Metafory te mają za zadanie uporządkować główne – według mnie – zjawiska i trendy, tak aby lepiej móc zrozumieć ich wzajemne relacje, jak i też w jakimś stopniu wyobrazić sobie nadchodzący świat.
I tak, metafora lustra, opisuję rozmaite formy kontroli zarówno ze strony władzy, jak i społeczeństwa (monitoring danych, sztuczna inteligencja, boty vs. bańki informacyjne, ruchy miejskie, społeczności 3.0, hacktywizm, blockchain), zaś metafora rozciągniętej gumy odsyła do rozmaitych form „poszerzania przestrzeni”, mam tu na myśli poszerzanie rynku (ekonomia współdzielenia), czy zmian w obrębie stylów życia (nomadyzm) – o tym w swojej prezentacji mówiła właśnie Agnieszka.
Wymyśliłem te dwie metafory, bo czytając wciąż o nowych technologiach, nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że owe teksty przypominają właśnie takie naciąganie gumy. Trudno było mi w tym odnaleźć refleksje nad rodzącymi się napięciami wynikającymi m.in z rosnących nierówności społecznych, zmian klimatycznych, czy nierównowagi między bogatą i starzejącą się północą, a biednym i młodym południem.
Jakby mielibyśmy mieć jedynie do czynienia z prostą drogą ku świetlistemu jutru. Ale rozwój tak nie wygląda. Po wzroście następuje załamanie, kryzys, mamy stany nierównowagi, konflikty, zawirowania, czy ślepą i niczym nieograniczoną eksploatację zasobów. Zresztą także prognozowanie trendów można potraktować, jako kolejny zabieg komercjalizacji (jutra) – co równie dobrze także można opisać metaforą rozciągniętej gumy. Manuel Castells w swojej książce „Władza komunikacji” piszę o tym, m.in :
[…] istnieje też mityczny, przypisany władzy „czas przyszły”, czyli planowany czas futurologów korporacyjnego świata. W rzeczywistości jest to ostateczna forma podboju czasu. Dochodzi do kolonizacji przyszłości poprzez ekstrapolację dominujących wartości z teraźniejszości w prognozę – jak za dwadzieścia lat robić to samo z większym zyskiem i władzą.
Manuel Castells „Władza komunikacji”, str. 61, Warszawa 2013, PWN
Poniżej prezentacja Agnieszki Polkowskiej
i podcast będący zapisem wystąpienia Agnieszki Polkowskiej i naszej dyskusji.
Serdecznie zachęcam do oglądania i wysłuchania.
Trend Scout 