Pojawia się coraz więcej różnych zjawisk, które wskazują, że możemy mieć do czynienia ze wzrostem obaw i niepokoju wobec zagrożeń, jakie niesie ze sobą intensywny rozwój cywilizacyjny. Może są to drobne i z pozoru mało znaczące zjawiska, ale jednak coś na podstawie ich można próbować odczytać, zwłaszcza, że pojawiają się w pewnym określonym kontekście.
Jaki jest to kontekst? Wszyscy wiemy, jak w ostatnim okresie rosły ceny ropy. Niektórzy analitycy prognozują, że w 2010 roku baryłka ropy osiągnie poziom 200 dolarów. Bardzo ciekawe opracowanie pokazujące, jak zmieniały się ceny ropy w okresie ostatnich 140 lat mozna przeczytać na stronie WTRG.
Systematycznie rosną ceny żywności, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu inflacji w krajach wysokorozwiniętych, a wiele krajów rozwijających stawia przed realnym zagrożeniem klęską głodu. Intensywny wzrost gospodarczy takich krajów, jak Chiny, czy Indie powoduje wzrost cen innych surowców naturalnych i oznacza coraz większą degradację środowiska naturalnego. Raport omawiający m.in konsekwencje wzrostu cen żywności na polską gospodarkę znajduje się na stronach CASE (Centrum Analiz Sołeczno-Ekonomicznych).
Nic dziwnego, że wzrasta zainteresowanie ekologią, a tzw. green marketing staje się coraz częściej wykorzystywany w strategiach firm. Wiele z nich w swoich reklamach, promocjach zaczyna odwoływać się do ochrony środowiska, prowadzi akcje uświadamiające klientów, których celem jest pokazanie, jak należy obchodzić się z zakupionymi towarami, jak je składować po zużyciu. Wiele firm zaczyna używać opakowań, które nie stanowią zagrożenia dla środowiska naturalnego.
Ale to nie koniec. Pojawia się nowa kategoria konsumentów, a może anty-konsumentów, którzy praktycznie zupełnie rezygnują z oficjalnych kanałów konsumpcji. Zwykle określani mianem freeganów często organizują wspólne akcje i uczty wykorzystując do tego celu internet. Ruch freegan narodził się w USA, ale coraz silniej zyskuję popularność także w wielu krajach europejskich. Ich podstawową zasadą jest d.i.y – do it yourself, czyli zrób to sam. Prócz tego, że pozyskują żywność na śmietnikach, starają się, jak najmniej kupować i konsumować, wymieniają się ubraniami, meblami, książkami i innymi produktami.
Wielu z nich rezygnuje także z zakupu mebli, a swoje mieszkania wyposaża w przedmioty i urządzenia konstruowane z surowców wtórnych, wykorzystując w tym celu na przykład porzucone pudła i kartony. Przykładem takiej osoby jest Jose Avila, który z początku może nie całkiem świadomie zrezygnował z zakupu mebli. Przyczyna była prosta. Wszystkie swoje pieniądze wydał na zakup mieszkania i nie miał już za co go urządzić. Aby móc jakoś funkcjonować zaczął wykorzystywać kartony firmy kurierskiej FedEx. Potem już poszło. Sam zbudował sobie łóżko, biurko, stół, krzesła. Wszystko meble zostały zbudowane z opakowań używanych przez firmę FedEx. W konsekwencji powstała strona internetowa, a sposób jaki Jose znalazł na rozwiązanie swojego problemu zaczął znajdywać uznanie wśród innych internautów.
Może to krótkotrwała moda, a może początek zupełnie nowego trendu i całkowitego zmiany postaw wobec świata konsumpcji? Przecież już nie raz mieliśmy do czynienia z modą na ekologię. Ale teraz kontekst jest już inny. Obecnie świat stoi wobec prawdziwych zagrożeń i wyzwań, które powoduje niepohamowana żądza konsumpcji i bogacenia się.
Na ile te drobne obecnie, może nawet niezauważalne w skali społeczeństw zjawiska mogą prowadzić w dłuższej perspektywie do poważnych zaburzeń w systemie liberalnego kapitalizmu? Trudno dzisiaj jednoznacznie stwierdzić, ale warto jest na pewno je śledzić i obserwować. Bo czasem nawet niewielka z pozoru grupka osób, która silnie skoncentrowana jest tylko na jednym punkcie, dla której ważne są określone wartości może z czasem wywrócić wszystko do góry nogami.
Trend Scout 